Een zwingelmolen met spanen, in de volksmond een zwingelspaan, was een apparaat dat werd gebruikt bij vlasverwerking. Vlas werd geteeld om de vezel. De plant was tussen de 80 en 120 cm lang. De vlasplant werd met wortel en al uit de grond getrokken om een zo lang mogelijke vezel te behouden.
Vervolgens werd het gerepeld, geroot, gebraakt, gezwingeld en gehekeld, handelingen die nu niet meer bekend zijn. Uiteindelijk waren de lange dunne vlasvezels geschikt om te worden geweven tot linnen doeken. Van de grove vezels werd touw gemaakt.
Johan van der Made uit Terheijden – actief binnen de heemkundekring aldaar – schreef vele artikel over de historie in en om de dorpen Terheijden en Wagenberg. Een reeks van deze artikelen worden ook gepubliceerd op ons zusterplatform KijkopDrimmelen waaronder deze over de zwingelmolen met spanen ofwel, de zwingelspaan.
Een originele zwingelspaan trof de schrijver aan in het Openluchtmuseum (het Freilicht) in Salzburg.